Najpiękniejszy wiek – reż. Jaroslav Papoušek

   Kolejnym filmem, który udało nam się obejrzeć w ramach festiwalu „Buntownicy kamery” był znakomity, kolejny prawdziwie czeski film, zatytułowany „Najpiękniejszy wiek”. Reżyser filmu Jaroslav Papoušek, który przez wiele lat był współpracownikiem Miloša Formana (współscenarzystą czechosłowackich filmów tego reżysera), stworzył kameralny obraz (znakomity do grania na scenie), w którym grupa młodych rzeźbiarzy poznaje tajniki tej sztuki poprzez wykonywanie rzeźb pozujących im modeli. Codziennie w gmachu praskiej akademii zbiera się grupa (zazwyczaj) starszych pań i panów, którzy liczą, że któregoś dnia zostaną wybrani do tej zaszczytnej roli. To mikroświatek, w którym ścierają się różne postawy i osobowości, są osobnicy grzeczni, wyciszeni i krzykacze, są osoby skrępowane obecnością w tym miejscu i pewni siebie, prawdziwi mężczyźni (którzy wciąż mogą…)

   Film składa się z trzech części – nowelek, w których studenci pracują nad rzeźbami trzech bardzo różnych osób. Pierwszym z nich jest starszy, wąsaty pan Hanzlík, typ przedwojenny, grzeczny, spokojny, ułożony, delikatny, który ustawicznie zasypia (i niemiłosiernie chrapie), twierdząc oczywiście, że nie śpi, a jedynie słucha „Rusałki”. Człowiek, który teoretycznie ma już wszystko za sobą, a jednocześnie jest otwarty na nowe doznania, a nawet gotów (przez krótki czas!) ściąć wąsy, by przypodobać się, napastującej go ciągle jednej starszej pani.

   W drugiej części mężczyznę zastępuje kobieta, młoda żona i matka (przyszła z małym chłopcem w wózku), która ma dość bycia kurą domową, dlatego postanawia się wyrwać z domu, doświadczyć czegoś nowego, a przy okazji zarobić poprzez pozowanie studentom. Oczywiście taki zarobek nie może się podobać mężowi. Jego ostra reakcja (zniszczenie prac) powoduje jednak, że dziewczyna nie tylko nie zmienia swojego postanowienia, a wręcz przeciwnie, zaczyna pozować studentom malarstwa. W roli modelki Vranovej pojawiła się znana z „Miłości blondynki” Hana Brejchová.

   Wreszcie w trzecim epizodzie na modela wybrano „młodego, który mógłby pracować gdzie indziej, a nie zabierać pracy starszym”, węglarza Voštę (znakomity Josef Šebánek). Przy czym temu ostatniemu zlecono już nie tylko siedzenie (Hanzlík) lub pozycję stojącą z zakrytymi „wrażliwymi” miejscami (Vranova), ale wczucie się w rolę walczącego żołnierza, który rusza do walki z okrzykiem „Hurra”. To najbarwniejsza i najzabawniejsza postać. Prosty człowiek, który namawia swoim kamratów, aby wspólnie podglądali modelkę, pozującą malarzom. Jego postura nie pozwala mu jednak przeskoczyć nazbyt wysokiego płotu. Nieudane podglądanie panowie jednak skutecznie wynagrodzą sobię w knajpce…

   Żaden opis nie odda klimatu, nie odda wyglądu, sposobu mówienia, poruszania się, osobowości zarówno wszystkich trzech modeli, jak i ciekawego grona studentów, prowadzonych przez wiecznie wołanego do telefonu profesora (Vladimír Šmeral). To przebogata galeria postaci, postaw. Film jest krótki, bo trwa niewiele ponad godzinę, ale zakochujemy się w tym miejscu i tych ludziach od pierwszych chwil. To jest właśnie ten rodzaj czeszczyzny, który nas (mnie) porusza do głębi.

   A skąd „Najpiękniejszy wiek”? Otóż, to nie tylko film, podczas którego możemy się trochę pośmiać, to jednocześnie film zmuszający do przemyślenia naszego życia. Studenci rozmawiają ze sobą i z modelami o tym, który wiek w życiu człowieka jest najlepszy. Tuz po obejrzeniu filmu, sami zaczynamy zadawać sobie pytania: kiedy z życia czerpiemy najwięcej, kiedy najwięcej zyskujemy, kiedy dajemy? Czy młodość jest taka fantastyczna? Czy starość to tylko rozpacz, niedowład kończyn i umysłu? Czy harowanie przez całe dnie, a wieczorami przepijanie zarobionych pieniędzy jest najlepszym okresem naszego życia? Papoušek nie udziela odpowiedzi, bo udzielić się ich nie da. Natomiast fakt, że zadaje takie pytania, i to w taki niekonwencjonalny, a jednocześnie niezwykle wyrazisty sposób, świadczy o klasie tego wybitnego scenarzysty i reżysera.

   Cudny film pod każdym względem.
Ray

METRYCZKA:
Tytuł: Najpiękniejszy wiek
Tytuł oryginalny: Nejkrásnejsí vek
Reżyseria: Jaroslav Papoušek
Scenariusz: Karel Černý, Jaroslav Papoušek
Produkcja: Czechosłowacja
Rok emisji: 1968
Gatunek: komedia, dramat
Obsada: Hana Brejchová, Vladimír Šmeral, Rudolf Rokl, Jiří Sýkora, Josef Šebánek, Jan Stöckl

Recenzja ukazała się w dniu 29.04.2020 (pierwotnie w dniu 24.03.2016 r.)